Rửa chân đi hán đi hài (2)
Rửa chân đi đất chớ hoài rửa chân
Con gái mà gả chồng gần
Nửa đêm gà gáy mang phần cho cha
Con gái mà gả chồng xa
Ba sào ruộng chéo chẳng ma nào cày
Giao Duyên, Tình Yêu Trai Gái, Tán Tỉnh, Tỏ Tình, Thách Đố, Đối Đáp
Ơ ơ Hò ơ
Đêm nay gió lạnh (mà) quang
Ơ ơ ơ mây … Cầm dàn ra gẩy mà coi dây (chứ) nào bền
Ơ ơ Hò ơ Hò lên một chuyện (mà) chung
Ơ ơ ơ tình … Cho loan nhớ phượng cho mình nhớ ta … ơ là
Ơ hò...Tiếng ai thánh thót đêm trăng
Phải là nhân ngãi, mời sang ăn trầu.
Ơ hò...
Tiếng ai tha thiết bên cầu
Phải là nhân ngãi, ăn trầu thì sang.
Ơ hò...
Đũa tre ai vọc (chọc) mâm vàng
Chỉ e bên ấy giàu sang, khó vào.
Ơ hò...
Tình thân đâu quản sang giàu
Xin đem giải yếm bắc cầu anh sang.
Ơ hò...
Ăn chanh ngồi gốc cây chanh,
Hỏi thăm thầy mẹ sinh thành ra sao?
Ơ hò...
Cha em là Mận, mẹ em là Đào
Riêng đường con cái phải cầu nhiều nơi.
Nhà neo, chỉ bốn vịt giời (trời).
Sáu chim cu gáy, thành mười đó anh...
Ơ hò...
Chim gì như tuyết bay tung
Vẫy đôi cánh nhẹ chập chùng đường mây?
Chàng mà giải được câu này
Khăn hồng em tặng trao tay cho chàng.
Ơ hò...
Khó gì chẳng đối được nàng
Lắng nghe anh kể rõ ràng nàng hay:
Bồ câu vẫy cánh tung bay
Như hoa tuyết trắng chân mây chập chùng...
Ơ hò...
Đồn rằng anh đọc truyện Kiều
Câu nào nói đến những điều trăm năm?
Ơ hò...
Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Người đâu gặp gỡ làm chi
Trăm năm biết có duyên gì hay không...
Ơ hò...
Cơm nếp cũng dẻo như xôi
Để tôi hò giúp em tôi mấy vần.
Ơ hò...
Cơm nếp không được như xôi.
Nếu ai hò đỡ thì tôi không hò.
Ơ hò...
Em đố tài, anh lại giảng hay
Những điều em hứa lúc này nghĩ sao?
Khăn hồng đã có ai trao?
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?
Ơ hò...
Chàng hỏi thì thiếp xin thưa
Khăn hồng đã có nhưng chưa ai cầm.
Vườn hồng ong, bướm quây quần
Đêm ngày vẫn đợi, vẫn thầm chờ ai!...
Ơ hò...
Kìa trời đã sắp rạng đông
Em về kẻo bố mẹ trông ở nhà.
Có duyên thì tối lại ra
Câu hò lại thắm tình ta lại nồng!
Ơ hò...
Trách trời sao vội tàn canh
Không lui chút nữa cho anh tỏ bày…
Ơ hò...
Gặp nhau giữa đỉnh đèo cao,
Hỏi thăm em ở xã nào mới lên?
Ơ hò...
Tình cờ không hẹn mà nên
Em ở Hoằng Thịnh mới lên trên này…
(Hò Giao Duyên)
Hò ơ…Bạc với vàng con đen, con đỏ.
Đôi đứa mình còn nhỏ thương nhiều.
Vừa nghe tiếng em
là anh muốn như anh Kim Trọng,
Anh Kim Trọng thương chị Thúy Kiều thuở xưa ơ…
- Hò ơ... Ớ người không quen ơi,
Nghe anh, em cũng muốn thương nhiều,
Nghe anh, em cũng muốn thương nhiều,
Nhưng hoa đà có chủ...
Hoa đà có chủ..
Cũng khó chiều dạ anh (ơ)…
- Trai) Hò ơ... Chim kia còn thỏ thẻ trên cành
Nghe em nói vậy,
Dạ không đành rẽ phân (ơ)…
Bên tình bên nghĩa ờ…
Bên tình bên nghĩa,
Biết thân bên nào?
- (Trai) Hò ớ ơ... em ơi,
Nhứt lê, nhì lựu, tam đào.
Bên tình bên nghĩa...
Bên nào cũng đồng thân.
- (Gái) Hò ơ... Nói mà chơi vậy chớ,
Gió thổi hiu hiu, lục bình trôi riu ríu,
Anh đừng bận bịu, bớ điệu chung tình.
Con nhạn bay cao khó bắn,
Mà con cá ở ao quỳnh cũng khó câu ơ…
- (Trai) Hò ơ... Ớ nầy em hai ơi, hãy nghe cho kỹ,
Xưa nay gái không cưới chồng, trai không ở giá.
Anh đoái thương nàng xinh đã quá xinh
Buông lời cất tiếng nỉ non,
Nếu như nàng lo việc cháu con,
Sao không kiếm chốn trao thân gởi thế?
Trên đời bá công bá nghệ,
Dưới lại là tứ thứ tứ dân.
Làm người sao khỏi chữ lương nhân,
Mà nàng đành chịu để phòng không chiếc bóng?
Sách có chữ: phụ nhân nan hóa, ít kẻ yêu vì,
Nên lấy chồng phải luận phải suy,
Phải xem trong lóng đục.
Đây đã đến thời, phải lúc,
Hay nàng còn cúc dục cù lao?
Hơ... ơ... để anh ngơ ngẩn ra vào,
(Trai) Thầm yêu trộm nhớ, dạ nào bỏ anh ơ…
- (Gái) Hò ơ... Ớ nầy anh nó ơi,
Phận em giao phó cho trời xanh,
Lấy anh thì em không lấy,
nhưng cũng không đành làm ngơ…
Hò ơ... Vốn em cũng chẳng bơ thờ,
Em đã từng chọn trong lóng đục,
nhưng vẫn còn ngờ nợ duyên…
Hò ơ... Vốn em
Cũng muốn lấy ông thày thuốc cho giàu sang,
nhưng em lại sợ ổng hay gia hay giảm
Em cũng muốn lấy ông thầy pháp cho ra đám,
nhưng sợ ổng hét la ghê gốc.
Em muốn lấy chú thợ mộc,
Nhưng sợ chú hay đục khoét rầy rà.
Em muốn lấy ông thợ cưa cho thật thà,
nhưng lại sợ trên tàn dưới mạt.
Em muốn lấy người hạ bạc,
nhưng lại sợ mang lưới mang chài.
Em muốn lấy anh cuốc đất trồng khoai,
nhưng lại sợ ảnh hay đào hay bới.
Em cũng muốn chọn anh thợ rèn kết ngỡi,
nhưng sợ ảnh hay nói tức nói êm.
Em muốn lấy anh đặt rượu làm men,
nhưng lại sợ ảnh hay cà riềng cà tỏi.
Em muốn lấy ông nhạc công cho giỏi,
nhưng sợ ổng hay giọng quyển giọng kèn.
Em muốn lấy thằng chăn trâu cho hèn,
nhưng lại sợ nó nhiều điều thá, ví.
Em muốn lấy ông lái buôn thành thị,
nhưng sợ ổng kêu rêu mắc rẻ khó lòng.
Em muốn lấy anh thợ đóng cột, đóng thùng,
nhưng sợ ảnh hay trật niềng, trật ngõng.
Em muốn lấy ông hương, ông tổng,
nhưng lại ghê việc chống, việc gông.
Em muốn lấy anh hàng gánh tay không,
nhưng lại sợ đầu treo, đầu quảy.
Em muốn lấy anh thợ đát, thợ đan,
nhưng sợ ảnh hay bắt phải, bắt lỗi.
Em muốn lấy anh kép hát bội,
Nhưng lại sợ giọng rỗi, giọng tuồng.
Em muốn lấy anh thợ đóng xuồng,
nhưng sợ ảnh hay dằn, hay thúc.
Hò ơ... Mấy lời trong đục,
chẳng dám nói ra.
Có thày giáo tập dạy ở làng ta,
hay khuyên hay điểm,
hay dạy, hay răn.
So đức hạnh ai bằng,
Lại con nhà văn học,
Sử kinh thày thường đọc,
biết việc thánh hiền.
Hò ơ... Gặp nhau em kết nghĩa liền,
Không chờ chẳng đợi
(Hò Giao Duyên)
Cầu Trường Tiền sáu vài mười hai nhịp
Em qua không kịp tội lắm anh ơi
Ngờ đâu mà duyên trời sớm dứt, đêm em nằm tấm tức luỵ nhỏ tuôn rơi
Vì ai mà mang tiếng chịu lời
Đôi đứa mình xa cách, bởi ông trời mà xa.
(Hò Mái Nhì)
Than Thân,Trách Phận,Quê Hương,Đất Nước,Phương Ngữ,
Em bước xuống đò, hai mái chèo thốc
Ngó lên cánh buồm, gió dục buồm lay,
Ôi thôi rồi duyên nợ chay vay
Khác chi ngọn bèo tan ra khốn trông hiệp lại buồn thay hỡi buồn!
-Đập sông Bồ có khúc sâu khúc cạn
Chàng có thương thiếp, cho thiếp chộ hình chộ dạng để bớt nhớ thôi thương
Kể từ ngày đào lựu cách trở hai phương
Trông cho thấy mặt kẻo hai đứa hai đường thảm chưa?
-Gió thổi pho pho đưa đò lên Huế
Trăng non Đoài vội xế Bao Vinh
Gặp nhau đây giữa ngã ba Sình
Có ai vô kết nghĩa chung tình ngàn năm?
(Hò Mái Đẩy) (Hò Nàng Vung)
Anh xa em ra chưa đầy một tháng
Nước mắt lai láng hai tám đêm ngày
Biết răng chừ nước ráo lòng mây
Sông kia hết chảy, duyên nợ này mới thôi thương.
-Ai mau chân qua chuyến đò trước
Ai lỡ bước qua chuyến đò sau
Thuận buồm xuôi gió gặp nhau mấy hồi.
-Anh ra có nhớ nghĩa em không
Hay là thuận buồm, xuôi gió biệt mong xa chừng.
-Ai đi qua bến Cầu Hai
Có về xứ Huế thì mai mốt về
Đất Cầu Hai trai hiền gái đảm
Người Cầu Hai lịch lãm dễ quen
Dù cho mưa gió bao phen
Mai kia về ngoài nớ chớ có quên trong này.
- Anh tưởng ông tơ hồng đang còn bận việc
Ngỡ thiên tào chưa quyết nơi đâu
Còn đang lo phận khó, chưa dám trao câu tình.
(Hò Nàng Vung)
Tại vì: thầy mẹ bên em phụ khó, tham sang,
Mẹ của anh không vay lúa, nỏ (chẳng) tạm vàng,
Hô vàng, hô vện, hô đốm, hô khoan...
Một đàn chó dữ cắn mẹ anh què!
Bận nầy hổ thẹn với thế gian!"
Anh đi tự vẫn, bỏ nghĩa tam cang không đền!"
- Xin chàng hãy dằn lòng tự ái,
Thiếp dang tay níu lại,
Khoan, khoan!
Chàng đưa ngực thiếp vuốt, cho hạ chín lá gan,
Nhất mẫu, nhất tử, chàng đòi tự tử, bỏ mẫu từ ai nuôi?"
- Anh mong nàng, thấu tình, cạn lẽ,
Sống dương trần, anh không mất lòng đứa trẻ,
Lỡ thác rồi, em có nhớ:
Tình chồng, nghĩa vợ,
Thì hãy nuôi lấy mẹ già thay anh!
-"Hỡi anh ơi!" Chẳng thà ta thác có đôi,
Không thà anh thác, em ngồi chịu tang!
Đây sơi dây mây, xin vái Thiên Hoàng,
Cho tôi theo kịp gót chàng thủy chung..
(Hò Nàng Vung)
Ai mà nì!
Là hò hò khoan
Lợp tranh mà thiếu ngói nì
Là hò hò khoan
Lợp đình mà thiếu ngói nì
Là hò hò khoan
Xây thành mà thiếu vôi nì!
Là hò hò khoan…
(Hò nện vôi)
Hỏi em có nhớ hay không
Anh thương em từ thuở mẹ bồng trên tay
-Hỏi anh có nhớ hay quên
Thương anh từ thuở vịn phên đi lần.
-Em thương anh vô giá quá chừng
Trèo non quên mệt, ngậm gừng quên cay.
-Anh thương em tự nón đến quai
Thương trong lớp lá, thương ngoài đường may
Hai ta ơn trượng nghĩa dày
Dù xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngày mới xa.
Nữ -Thân em như trái mảng cầu
Ở trên hương án có hạc chầu lọng che
Nam -Thân anh như thể con dơi
Bay qua liệng lại mà xơi mảng cầu
Nam - Con anh mới chết cứng đơ
Chôn mô cũng chẳng được tới nhờ đất em
Nữ -Anh ơi, đất em là đât bác ái từ bi
Chôn cha anh còn được huống hồ con anh
Nữ -Trái chín trên cây gió lay không rụng
Thiếp xin cùng chàng : chộ cũng hơn ăn
Đừng vin chớ hái lăng xăng
Lỡ sa chân sẩy cẳng mà lăn xuống hào
Nam -Hai tay ôm hai bầu đại thọ
Giữa vạt đất bằng anh cắm cây sào
Trời xô không bổ, lẽ nào sa chân.
Anh đứng ở Nha Trang
Trông sang Xóm Bóng
Ánh trăng lờ mờ, lượn sóng lăn tăn.
Gần nhau chưa kịp nói năng,
Bây giờ sông cách, biển ngăn ngại ngùng?
Biển sâu con cá vẫy vùng
Sông sâu không dễ mượn dòng đưa thư
Anh nguyền cùng em:
Bao giờ Hòn Chữ bể tư
Biển Nha Trang cạn nước
Anh mới từ duyên em
Bao giờ Hòn Chữ bẻ tư
Biển Nha Trang cạn nước, anh mới từ duyên em
Em về Kẻ Bể với anh
Chắp gai đan lưới cho thanh con người
Đất Kẻ Bẻ là đất ăn chơi
Không giàu cũng khá, trên đầu hóng chân chim
Chưa vợ anh mới đi tìm
Ra đường lại gặp được em chưa chồng
Em chưa chồng đã đành một lẽ
Anh chưa vợ từ bé đến nay
Tình cờ ta gặp nhau đây
Bên đông thì bể, bên tây thì cồn
Bên trên thì có núi Trường
Bên ngoài hòn Nẹ cô nường nghĩ sao?
Hòn Sương không thấp không cao,
Đã từng là chốn anh hào lập thân.
Kìa ai áo vải cứu dân,
Kìa ai ba thước gươm trần chống Tây ?
Chuyện đời thành bại, rủi may,
Hòn Sương cây trải, đá xây bao sờn
Kéo quân qua cửa Hùng Quan (3)
Chim muôn tiếng hát hoa ngàn hương đưa.
Kể từ ngày Tây lại đất Hàn
Đào sông Câu Nhí mở đàng Bồng Miêu
Dặn lòng bạn hỡi đừng xiêu
Mưa mai có bạn nắng chiều có ta.
Núi rừng thì có hưu mang
Khe suối thì có măng giang
Chợ tỉnh có mụ bán hàng
Đò dọc có đò ngang
Biết bao giờ em được lấy chàng
Núi rừng trả lại cho hưu mang
Khe suối trả lại cho măng giang
Chợ tỉnh trả lại cho mụ bán hàng
Đò dọc trả lại cho đò ngang
Ai mô trả nấy,
Thiếp với chàng kết duyên
Ăn rồi béo cáy béo cương,
Không nhớ thằng ở, chẳng thương con đòi
Ba năm một đoạn khố vòi,
Khố bằng chạc vải, vòi bằng chạc trân.
Đi ra nỏ dám ở trần
Che sau mất trước cực thân tôi là
Hán Việt,Chống Ngoại Xâm, Ái Quốc, Lịch Sử, Chính Trị,
Vâng lời troàn ngươn soái
Mình đeo ấn Tổng nhung
Lời khuyên rao chư sĩ anh hùng
Mặt phải trái coi qua thời biết
Mình là con trong đất Việt
Chẳng phải người sanh sản cõi Tây phiên
Mà ham di địch tước quyền
Lại nỡ khiến tấm lòng vô hậu
Chớ bắt chước những loài quân dậu
A dua hùa lưng lớn thờ chồn
Đừng bày theo những đảng ác côn
Ngưỡng mặt dọc mượn hơi lũ cáo
Người Nam bang hữu đạo
Chúa minh quân ơn đức đã trôi dầm
Hai mươi năm trường trị cửu yên
Dành dụm nghiệp Nam triều ba mươi tỉnh
Ngưỡng xem đức hoá ra ơn Thuấn
Đã lâm nhuần thiên hạ gội nhơn Nghiêu
Rưới khắp cả muôn dân
Bắc Nam cúi mặt xưng thần
Tứ hải cúi đầu cống lễ
Thưởng trăm họ ghe lòng lớn bé
Vua ta đều tha thuế
Cám muôn dân ruộng khô hư phế
Canh điền vua cũng tha phô
Ba năm dư thẩm xét tù đồ
Lai miễn tử xá sanh nhơn chánh
Ấy ví tề thương hải
Còn những người thất thập tuần dư
Ngoài thời yến diên ban, trong lụa vải cũng ban
Còn những người cô độc, với những kẻ bần hàn
Xuất phủ huyện chẩn bần, chẩn tế
Còn năm hung dịch tễ
Vua ta cũng ban ân
Phát tiền tuất thân mai táng
Ớ các làng xã ơi
Bay ngưỡng mặt theo Tây cho đáng
Nỡ lòng nào phản nghịch cho yên tâm?
Mả Nguỵ Khôi sao hỡi còn lầm?
Bài trung nghĩa, miễu công thần, sao bây không tưởng?
Trên đầu có hai bên hai vác
Làm việc chi trời đất cũng hay
Ngửa xem thần còn ở trên vai
Để biên chép người trong dương thế
Tội nào trọng bằng tội phản quân phế đế
Hình nào to bằng hình đứa gian thần
Tiếc của tiền sao chẳng tiếc thân?
Thân danh trọng, của tiền mấy trọng?
Vua thời dụng thánh đời, người dụng hiền
Dụng là dụng những kẻ tài trí kinh quyền
Dùng những kẻ trung quân ái quốc
Làm tôi con phải đền ngọn rau, tấc đất
Thời mới xong cái nợ tang bồng
Sao bình thời múa mặt xưng hùng
Cơn bác loạn kinh tâm tán loạn?
Ớ các quan viên ơi!
Lũ nào mến, lũ ta xin đừng mến
Bọn nào kinh, bọn mình hỡi chớ kinh
Nguyền gắng sức đền ơn cho quân thượng
Trời đã sanh có binh thời có tướng
Binh tướng phải hết lòng
Trời đã sanh có chúa lại có tôi
Niềm tôi chúa sao cho hết dạ
Khéo chỉ chọ cho mã tà khuấy khoả!
Mưu thày lay ai mượn phá luỹ bờ?
Phận làm tôi chẳng trọn một thờ
Không thương hại lại đam thói bạc!
Miệng niệm liến Quan Âm Bồ Tát
Lòng u ơ tưởng chúa Du De
A men, bát nhã khéo xô bồ
Thập ác, tràng phạn xui lộn lạo!
Nhà nghèo mới biết con rằng thảo
Nước rằng nguy, tôi chúa dạ biết ngay
Nên hư có một hội nầy
Sống thác cho tường mới tận
Hễ phận làm nam tử
Phải trả nợ quân ân
Hễ phận làm con dân
Phải đền ơn thuỷ thổ
Kìa là tông, nọ là tổ
Tông tổ ở đất nào?
Kìa là mẹ, nọ là cha
Cha mẹ đẻ, sao không đánh liệt?
Ớ bọn phản nghịch ơi!
Mình là con trong đất Việt
Chẳng phải người sanh sản giống Tây di
Nó là chi, nó dám tới đây?
Ta là chi, mà làm thinh ngồi vậy?
Ở đâu mà không thấy?
Loài mọi nó bất nhơn!
Tổng Định Thành chùa miễu phá tan hoang
Đồng tập trận mả mổ đào sạch quét!
Sao bây không biết xét?
Khiến dạ vô tình!
Chẳng thương tấm tượng sàng linh
Nở bỏ vùa hương trước án!
Nghĩ giận cho đáng
Hay ghét bỏ cho ưng!
Người ở đời lấy giặc làm hưng
Gầm đầu thú lấy Tây làm mạnh
Khá tua tu tỉnh
Cải ác tùng trung
Rất đỗi man di còn có một lòng
Huống chi ta là người trung quốc mà không gan ruột?
Đồn Bà Quẹo phản hồi chưa bên cuộc
Cũng vì quan, cũng vì quân không dạ cần vương
Lũy Mĩ Quý hoài đao thương
Cũng vì tướng, cũng vì binh không lòng nghĩa khí!
Chữ quân thần là đạo nghĩa
Phận làm nam tử phải trả nợ cho quân vương
Thà là nguyền ra giữa chốn chiến trường
Nhứt là nó, nhứt là ta
Đồng đánh liệt cho Tây di biết mặt!
Gẫm âu thế tình thậm ngặt
Vịnh râu dê làm mặt tài khôn
Tiếc cơm nước vua nuôi các gã
Mồ tổ phụ, cuộc táng chôn
Cho dài cửu họ, cho lớn tông môn
Đặng dương dương theo loài bất nghĩa
Tiếc cơm nước vua nuôi các ngươi
Thân cho dài, hình cho lớn, vóc cho cao
Theo loài Tây giặc, lấn Nam trào
Tám mươi kiếp, những loài vô hậu
Chữ “Thiên võng khôi khôi, sơ nhi bất lậu”
Câu “Châu nhi phục thể, thiên địa tuần hường”
Bình rồi đây ơn cũng thấy ơn
Trị rồi đây oán thời thấy oán!
Mặt đứa gian thần xem cho hãn
Danh người trung nghĩa thấy cũng tường
Nguyện ngàn năm để tiếng “Cần Vương”
Thề muôn thuở chẳng nhơ danh đất Việt.
(Vè Cần vương)
Trời làm phân bạn rẽ đôi
Tháng mười lạnh lẽo mồ hôi ra ướt dầm
Đau trong lòng thác thể kim châm
Muôn vàng có đó người tầm không ra
Chinh chinh bóng xế con trăng tà
Bạn buồn dã dượi đi ra dạo vườn
Thấy đôi chim én liệng cành hường
Tư nhơn đố vật xót thương mối tình
Dời chưn ra chốn lê đình
Trời không soi xét hai đứa mình cơ hội ni
Sách có câu hổ tử hồ bi
Vật còn tưởng vật huống chi duyên thiếp chàng
Phải chi trên trời có ngõ bắc thang
Ta lên hỏi thử ông tơ bà nguyệt cớ can chi mà lìa
Mền loan nệm gối phân chia
Loan phòng vắng vẻ đêm khuya lạnh lùng
Phải chi họa đặng hình dung
Xa nhau một tháng ta tạm nhìn cho bót thương
Ngó lên miễu Một ngọn hương chưa tàn
Tưởng tình tình lại biến tan
Gánh chung tư em để anh mang về làng
Chao ôi căn số linh đinh
Nay chừ chia rẽ tội cho tình tình ơi!
Trời làm tháng bảy mưa ngâu
Để cho Ô thước bắc cầu sang sông
Thương nhau chớ quá e dè,
Hẹn nhau gặp lại bến Cầu Rô Be .
Thiếp nói thì chàng phải nghe,
Thức khuya, dậy sớm, làm che l ngày 12 xu,
Mãn mùa chè, nệm cuốn sàn treo ,
Ta về, bỏ bạn, cheo leo một mình,
Bạn ơi, bạn chớ phiền tình,
Mùa ni không gặp, xin hẹn cùng mùa sau,
Lạy trời, mưa xuống cho mau.
Chè kia ra đọt, trước sau cũng gặp chàng .
