Ngó lên dốc Một, Chùa Lầu (*)
Cảm thương người bạn buổi đầu thâm ân.
Kể từ qua lại mấy lần
Nào ai khỏa lấp sông Ngân, suối Vàng.
Gẫm trong kim cổ kỳ quan
Bướm vô vườn liễu, bông hoa tàn vì ai ?
Nhìn xem nguyệt xế non Đoài
Bóng trăng mờ lợt không ai nương cùng.
Xưa rày nhân nghĩa bập bùng
Xuống lên không đặng tỏ cùng anh hay.
Mưu kia, kế nọ ai bày
Làm cho chàng thiếp mỗi ngày mỗi xa.
Sáng mai xách chén mua tương
Thấy anh trong trường cầm viết ngó ra
Hỡi anh anh học trường nào
Em mua trăm giấy gởi vào cho anh
Gởi thì gởi đãy gởi khăn
Gởi chi trăm giấy bao lăm đồng tiền
Phải chi em có tiền riêng
Em mua đãy gấm gởi liền cho anh.
Năm Quý Dậu, tàu vào vừa tới
Người Bắc Kỳ rằng mới biết Tây
Rủ nhau xem sóc thâu ngày
Đem quân về đóng ở rày Trường Thi
Tờ niêm yết Ngạc-nhe An-nghiệp
“Đường giao thông tiến tiếp lại qua
Xa nghe đồn tỉnh Bắc Hà
Giặc Tàu quấy rối vậy mà đến đây”
Các quan tỉnh nghi nghi hoặc hoặc
Những bàn riêng rằng “giặc bên chân”
Tháng mười, mồng một, giờ dần
Ầm ầm hạ tỉnh là lần ngày xưa
Khi ấy có Khâm thừa quan Nguyễn
Cha con đều ngộ biến thất cơ
Phò Lâm mắc cạn bây giờ
Cha già tuyệt thực còn chờ quyên sinh
Các quan sau quyết tình lên thứ
Ông thamTôn tức sự khởi hành
Đem quân về đóng Diễn, Canh
Nhơn nhơn thu phục tỉnh thành về ta.
Chốn Thăng Long thật là thượng đẳng
Xui tướng Tây quyết thắng tiến truy
Thất cơ phải chú Hắc Kỳ
Ngoài ô, một trận, Ngạc-nhe qua đời
Khách các hiệu rụng rời nhao nhác
Dọn vần tay đồ đạt xuống tàu
Giữa dòng chiếc trước, chiếc sau
Ra ngoài Ninh Hải để hầu về Nam
Quan thừa thắng, điên bàn tướng sĩ
Bất thình lình có chỉ Kinh ra
Chuộc thành mà lại giảng hòa
Định, An, Ninh Hải tới Hà Nội đây
Quan Hoàng thống nghe rày bứt rứt
Lưu Hắc Kỳ kéo phứt lên Ngâu.
Phá ngang việc ấy bởi đâu
Nhà công xế bóng, cửa chầu lỏng then.
Sai quan Nguyễn VănTường chánh sứ
Hoắc-đạo-sinh thủ thứ là đây
Quan Nam với lại quan Tây
Sửa sang khi ấy dân rày được yên
Việc thanh khoản chi truyền về bộ
Quan Nguyễn Tường thăng Hộ thượng thư
Qua năm Giáp Tuất, tháng tư
Thấy quan Nguyễn Chánh phụng từ kinh ra
Điều niêm yết mới hòa ước đó
Gẫm kỹ xem có khó nghe thay!
Non sông cao rộng thế này
Nào người trí dũng, nào tay anh hùng?
Quan Tăng Doãn rằng: - Vâng thánh chỉ
Tỉnh Hải Dương lĩnh ý phải ra”
Quan tư với lại quan ba
Tìm nơi Hà Nội lập tòa Tràng Tây
Thấy phố xá người đầy, đất hẹp
Nhà thứ dân rộn rịp chỉn khôn
Thênh thênh sẵn chốn Thủy Đồn
Làm tòa ở cạnh ô môn Trường Tiền
Khai Thương chánh, thu biên thuế thủy
Cùng quan ta quản lý thâu chung
Rồi sau mới lập ngoài sông
Nhà cao ngất ngưởng bên sông Nhị Hà…
Xa nhau ra tiếc sững tiếc sờ
Để chi quên nấy dật dờ như đứa say
Cầm kim quên vá quên may
Bưng ve quên rượu bưng khay quên trầu
Vô coi hát bộ cầm chầu quên vui
Cầm cân quên giác quên lui
Đếm tiền quên nỗi mấy dui một tiền?
Gặp anh hùng thiếp khiến hỏi anh hùng
Cầu chi mà đi mười hai tháng phân cho cùng thiếp nghe
- Kim Liên Thủy Tú Vĩnh Điện cho chí Câu Lâu
Quảng Nam ta có mấy cái cầu dài thay ,
Ra sức đi chưa trọn nửa ngày
Lẽ mô có lẽ đi tày một năm
Bạn hỏi ta nghĩ lại cũng nhằm
Cầu chi đi mười hai tháng... ,
Có cầu Giáp Năm tê bạn tề!
Anh thương em để đó đã
Anh vô trong Giã
Anh mua bộ chén chung chè,
Anh đem về cái lớn bịt bạc, cái nhỏ bịt vàng
Rượu Phù Lỳ chuốc để hai hàng
Phụ mẫu anh uống trước, phụ mẫu nàng uống sau
Ông Giẳng ông Giăng
Ông giằng búi tóc
Ông khóc ông cười
Mười ông một cỗ
Đánh nhau lỗ đầu
Đi cầu nhà Huyện
Đi kiện nhà quan
Đi bàn nhà phủ
Một lũ ông già
Mười ba ông điếc
Con hiệc hai chân
Đưa giăng về giời
