Tình Yêu Trai Gái, Tán Tỉnh, Khoe Khoang, Khoa Bảng
Nhà anh phúc thọ đời đời
Cha mẹ sinh hạ chín mười con trai
Cũng đều có đức có tài
Ai ai cũng xứng một đời tài hoa
Anh Cả thì đỗ thám hoa
Anh Hai tiến sĩ anh ba tú tài
Anh Tư là quan tỉnh Đoài
Anh Năm dẹp giặc tỉnh ngoài tỉnh trong
Anh Sáu tổng đốc xứ Đông
Anh Bảy án sát ở trong Ninh Bình
Anh Tám tuần phủ Bắc Ninh
Anh Chín tri phủ Quảng Bình gần xa
Anh là em Út trong nhà
Anh đi kén vợ đường xa nước người
Thấy em đẹp nói đẹp cười
Đẹp người đẹp nết lại tươi răng vàng
Vậy nên anh gửi thơ sang
Bởi lòng anh quyết lấy nàng mà thôi
Nghĩa Lập bánh đúc cháo kê
Tấn Bào nung ngói, Phù Khê chạm rồng
Kim Bảng nấu rượu ngon nồng
Đồng Kỵ giết lợn ăn lòng sớm mai.
Mai Động buôn bán phát tài
Đồng Hương làm ruộng kém ai trên đời
Mẹ Chiền làm cối đan thời
Me Mấc dệt vải bán ngoài chợ phiên
Nàng về giã gạo ba trăng (giăng)
Để anh gánh nước Cao Bằng về ngâm.
Nước Cao Bằng ngâm thì trắng gạo
Anh biết em có liệu được chăng.
Trần trần như cuội cung trăng
Biết rằng cha mẹ có bằng lòng không?
Để anh chờ đợi luống công.
Trước sau anh vẫn một lòng yêu em
Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non
Chàng đi xa vợ xa con
Chàng đi đến tận nước non Cao Bằng
Chân đi nhưng dạ dùng dằng
Nửa nhớ Cao Bằng, nửa nhớ vợ con!
Ngược lên bãi phú thì xa
Xuôi về bãi mộc trồng cà lấy dưa
Đãi chàng một bữa cơm trưa
Liệu chàng có đợi có chờ được chăng?
Cơm em còn thiếu một bát canh măng
Em lên Cao Bằng đắp nấm trồng tre
Hết củi em đi buôn bè
Ba năm được củi đem về thổi cơm.
Hết mắm em còn đi đơm
Ba năm mắm ngấu, thổi cơm đãi chàng.
Dù chàng trăm giận nghìn hờn
Thì chàng cũng phải xơi cơm bữa này
Cái cò lặn lội bờ sông (2)
Gánh gạo nuôi chồng nước mắt nỉ non
Nàng ơi trở lại cùng con
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng
Chân đi đá lại dùng dằng
Nửa nhớ Cao Bằng nửa nhớ vợ con
Đi thời nhớ vợ cùng con
Khi về nhớ củ khoai môn trên rừng
Lên Cao Bằng với em không?
Xứ nghèo gạo trắng nước trong bốn mùa
Anh ơi đừng sợ nắng mưa
Tới rồi rượu ngấm còn chưa muốn về
Ngả nghiêng nghiêng ngả phê phê
Ra bờ suối ngắm cảnh quê mượt mà
Mọi người sống thật thật là
Đến đi chớ có ngại xa em buồn..!
Miền Bắc, Hoà Binh, Thanh Hóa, Phú Thọ, Dân Tộc Mường
Dân Ca
Tinh Yêu Trai Gái,Nơi Ăn Chốn Ở,Cây Cỏ,
Cây mít nhà em ở cửa trái
Cây vải ở cửa phía đông
Đã sai bông bén bép
Đẹp duyên chưa hỡi em?
Chạm nên tổ kiến đen kiến vàng
Nên lợn rừng, con hoẵng ăn trái roọng rẹc
Nên trống chim khướng mái chim kẹc
Đang ăn trái mỉ chín ương
Chạm nên giường vua chúa
Chạm nên ngựa vua ông
Nên trống đinh trống đồng nhà vua họp việc
Nên đôi cá giếc ăn leo trên cột chùa
Cây dâu bằng cây tre
Cành dâu bằng cành ráng
Một tháng chín lứa tằm
Một năm chín lứa kén…
Gửi trống chim chủng ó vọ treo tràng
Anh đi đồng trưa về đồng ngày
Nó gọi trên tầng mây lấp
Gọi trên bậc mây xanh
Trèo trèo ai có tình thì nhớ
Ai có tình có nghĩa thì thương
Chạm nên tổ kiến đen kiến vàng
Nên lợn rừng, con hoẵng ăn trái roọng rẹc
Nên trống chim khướng mái chim kẹc
Đang ăn trái mỉ chín ương
Chạm nên giường vua chúa
Chạm nên ngựa vua ông
Nên trống đinh trống đồng nhà vua họp việc
Nên đôi cá giếc ăn leo trên cột chùa
Anh về Bình Định ở lâu
Chiều chiều em đứng vườn dâu ngó chừng
Hai hàng nước mắt rưng rưng
Chàng xa thiếp cách, ngang chừng muốn băng
Phụ mẫu nhà la dức rầm rầm
Cơm sao ngơ ngáo, làm không muốn làm
Bởi vì chưng thiếp bắc chàng nam
Giơ tay không nổi, còn làm việc chi.
Quê Hương, Đất Nước, Địa Danh, Thổ Sản, Hiếu Thảo, Tình Yêu Trai Gái,
Ai đi trẩy hội Chùa Hương
Làm ơn gặp khách thập phương hỏi dùm
Mớ rau sắng, quả mơ non
Mơ chua sắn ngọt biết còn thương chăng?
Ai vô Quảng Nam cho tôi gửi mua đôi ba lượng quế
Ai ra ngoài Nghệ cho tôi gởi mua tám chín lượng sâm
Đem về nuôi dưỡng phụ thân
Hai ta đền đáp công ơn sinh thành.
Sông Ngâu, sông Cả, sông Đào,
Ba con sông ấy đổ vào sông Thương.
Con sông sâu, nước dọc đò ngang,
Mình về bên ấy, ta sang bên này.
Đương cơn nước lớn đò đầy…
Sông Ngâu, sông Cả, sông Đào,
Ba con sông ấy đổ vào sông Thương.
Con sông sâu, nước dọc đò ngang,
Mình về bên ấy, ta sang bên này.
Đương cơn nước lớn đò đầy…
Xem kìa Yên Thái như kia
Giếng sâu chín trượng nước thì trong xanh
Đầu chợ Bưởi điếm cầm canh
Người đi kẻ lại như tranh hoạ đồ
Cổng chợ có miếu thờ vua
Đường cái chính xứ lên chùa Thiên Niên…
Ôi mặt trời ở đâu
Hỡi mặt trăng ở đâu
Mặt trời không mọc nữa
Mặt trăng cũng không mọc
Có ai biết vậy đâu
Trời đã làm rơi cả
Xuống hang đá hết rồi
Nếu không bắc thang xuống
Không thể tới đó được
Muốn hái ngọn rau ăn
Nhưng tìm đâu cho thấy…
(Bài Cầu Nắng)
Ngày đêm rất gần nhau
Một ngày bảy mặt trời
Một đêm bảy mặt trăng
Bảy mặt trời có mọc
Không làm được bảy nương
Không cấy được bày ruộng
Bảy ruộng chẳng được nưa
Không đi được bảy ngày
Không ngắt được bảy lá
Bảy lá chết cả bảy
Một ngày trồng bảy giống
Bảy giống chết cả bảy
Gia súc nuôi không được
Nuôi con gì cũng chết
…..
Ôi mặt trời ở đâu
Hỡi mặt trăng ở đâu
Mặt trời không mọc nữa
Mặt trăng cũng không mọc
Có ai biết vậy đâu
Trời đã làm rơi cả
Xuống hang đá hết rồi
Nếu không bắc thang xuống
Không thể tới đó được
Muốn hái ngọn rau ăn
Nhưng tìm đâu cho thấy…
(Mặt trời, mặt trăng - Dân ca cao dao của người Lô Lô)
Thuở chưa có trời đất
Trời đất nằm sát nhau
Mặt hai người nhợt nhạt
Chưa tách rời được nhau
Một hôm mẹ Đất bảo
Có lẽ phải tách ra
Ai nằm trên là bố
Ai nằm dưới là mẹ
Bố Trời nghe nói vậy
Tại sao lại làm thế
Cứ thế này thì sao
Ai mà tách ra được
Mẹ Đất lại năn nỉ
Bố Trời cũng nghe ra
Liền vùng dậy xem sao
Nhưng không sao dậy nổi
Ôi! Làm sao lại thế này
Có ai xui ai khiến
Làm sao lại thế kia
Có ai xúi ai bầy
Sao mà tách được ra
Làm sao rời được ra
Mọi vật xung quanh ta
Chặt như chôn như dính
Ôi! Một vật rất cao to
Tên là Sáng đâu tới
Đặt Trời lên trên đầu
Rồi đội Trời lên cao
Ôi! Đây là nơi nào vậy
Đâu phải là trời cao
Nhìn lên còn xa lắm
Làm sao tới tận cùng
Phải sống nơi lưng chừng
Không muốn sống phải sống
Lên thì làm sao đây
Muốn xuống không xuống nổi
Ôi! Đã tới lưng chừng
Không muốn cũng phải đi
Lấy chân đạp mà đi
Dùng tay cào mà tới
Phải mất mười mấy năm
Vật lộn với gian nan
Cúi đầu không ngoảnh lại
Mới tới nơi cùng trời
Cuộc sống nơi cùng trời
Không biết từ bao lâu
Có ai đếm được ngày
Không ai nhớ được tháng
Dù sống ở trên cao
Cuộc sống buồn làm sao
Bố Trời nhớ Mẹ Đất
Nhưng không sao xuống được
Phải làm thế nào đây
Miệt mài không nản chí
Để tạo ra mặt trăng
Mặt trăng có đây rồi
Trong suốt mười hai năm
Mười hai năm trăng sáng
Trăng sáng soi đường đi
Bố Trời gặp Mẹ Đất.
(Văn kính cáo trời đất - Dân ca của người Lô Lô)
Cột nhà tao đã thử
Gọi tên gỗ đã rồi
Gỗ rừng ta đã dùng
Làm nhà được nhà tốt
Chín gỗ mười cột cứng
Làm cửa được cửa bền
Nhà này thật nhà vững
Nhà hợp nữ hợp nam
Và trong nhà đã xong
Nhà hợp trời hợp đất…
Gặp anh em muốn chào
Nhưng lời ca có hạn
Là ca anh thật lòng
Sao anh không cất giọng
Chưa ca đã thấy thương
Chưa nhìn đã thấy mến
Tiếng ca anh đến đâu
Lời chứa chan đến đó.
Se chỉ để trao duyên
Ô mở để trao duyên
Chỉ không để trao duyên
Ô không mở không thương
Chỉ để thêu tình đẹp
Ô để che tình duyên
Che mối tình thuỷ chung
Vững như cây với cành
Như nước suối bên ta
Không trong không hề uống
Duyên đã trao từ đây
Nhớ thương đã từ đây
Nóc nhà có cột giữ
Cành cây có thân cây
Mối tình ta cũng vậy
Giữ mãi cho đến cùng.
Cái bụng anh thương em nhiều như lá rừng.
Em không có lòng thì thôi.
Có lòng thì về ta ở với nhau một đêm.
Em không có lòng thì thôi,
Có lòng thì về, ta ở với nhau một ngày
Hôm nay ngày đẹp trời
Chúng con xin ông Cồ
Ông Cồ cho mưa gió
Để làm ruộng làm nương
Ông Cồ giờ ở đâu
Trong nấm mồ chôn sâu
Một mẩu đời bạc mệnh
Hay vừa mới nguội lạnh
Thiện hạ được ngày nay
Nhờ có công ông Cồ
Ông Cồ xin trời mưa
Nhờ ngọn mai cao vút
Ông Cồ xin trời mưa
Nhờ có lửa có khói
Dân làng nổi trống lên
Bị tung bay mặt đất
…
Trời vẫn không chịu mưa
Ông khua chiêng gõ mõ
Rung cả động cây rừng
Bụi bay từ bốn phía
Bỗng trời cao tối lại
Sấm sét nổ ầm vang
Gió nổi cơn như xé
Lốc cuốn bay tung trời
Trời đã đổi cơn mưa
Ruộng đồng mênh mông nước
Lũ tràn qua nơi ở
Nước thở từng đợt hà
Ông Cồ nhìn thấy vậy
Nỗi mừng không kẻ xiết
Dân làng có nước rồi
Thoả lòng như mong ước
(Bài Cầu Mưa Lô Lô)
Nhất cao là núi Đan Nê
Nhất đông chợ Bản, nhất vui chợ Chùa
Vải chợ Chùa năm quan một tấm
Em mua về dãi phẩm cho tươi
Một năm được mấy tháng vui
Tháng sáu là một, tháng mười là hai
Trên trời có đám mây xanh
Có con ngựa bạch chạy quanh gầm trời
Đôi ta muốn lấy nhau chơi
Cái duyên không định, ông trời không se
Những nơi chết dấp bờ tre
Cái duyên cứ định trời se em vào
Ba đồng một sợi chỉ đào
Áo gấm không vá, vá vào áo tơi
Cực lòng thiếp lắm chàng ơi
Biết rằng lên ngược xuống xuôi cũng đành
(Hát Giao Duyên)
Quê Hương, Đất Nước, Con Người, Làng Nghề,Tình Yêu Trai Gái,
Ở đâu đi bán cá con
Ở đâu nung chĩnh, nung lon, nung nồi
Ở đâu gánh đá nung vôi
Ở đâu nấu rượu cho người ta mua
Ở đâu không miếu không chùa
Ở đâu tế lễ rước vua về thờ
Ở đâu thêu quạt thêu cờ
Ở đâu chạm vẽ đồ thờ ống hoa
Ở đâu có lính quan ba
Có dinh quan sáu có tòa quan năm?
Ở nhà sợ mẹ cùng cha
Lẽ đâu tôi dám nguyệt hoa cùng người
Sinh ra trên tổng Đông Ngàn
Không ham vật võ khó làm thân trai
Chẳng về Hội Vật thì thôi,
Về thì đích phải xơi nồi lươn măng.
Đã ăn thì ăn đậu răng,
Lấy năm bảy cọc cho bằng người ta.
Ai ơi, muôn dặm đường xa,
Cái lươn quấn chặt lấy ba măng vòi.
