Anh người có chí canh nông
Mười phần ta cũng giở trong tám phần
Can gì để ruộng mà ngăm
Làm ruộng lấy lúa, chăn tằm lấy tơ
Tằm có lứa ruộng có mùa
Chăm làm trời sẽ đền bù cho ta!
Anh ngó lên trời thấy đám mây bạch,
Ngó xuống rạch thấy cá trạch đỏ đuôi,
Nước chảy xuôi, con cá buôi lội ngược,
Anh mảng thương nàng biết được hay không.
Anh ngó lên trời thấy mây giăng chiếu đỏ,
Anh ngó xuống đất thấy bông vạn thọ chiếu vàng,
Kể từ ngay anh bước cẳng xuống thàng (thuyền)
Giả buôn với bán mà ra đàng gặp em.
Anh ngó lên Châu Đốc thấy gốc bần trôi,
Anh ngó về Lưu Định thấy vịnh Bóng Tàu.
Em ơi có thương thì mở cửa cho anh
Bằng không thương thì đóng lại, anh nỡ lòng nào dám vô.
Anh nguyền cùng em Chợ Giã cho chí sâu Đôi,
Nguyền lên Cây Cốc, Vạn Gò Bồi, Giao Long.
Anh nguyền cùng em Thành Cựu cho chí Thành Tân
Câu Chàm, Đập Đá giao lân kết nguyền.
Trung Dinh, Trung Thuận cho chí Trung Liên,
Trung Định, Trung Lý cũng nguyền giao ca (2)
Anh nghĩ rằng em có chồng rồi
Sao em chửa có đứng ngồi vân vi
Ới thầy mẹ ơi, cấm đoán em chi
Mười lăm, mười sáu sao chưa cho đi lấy chồng ?
Ới ông Trời ơi, sao ông ở bất (không) công
Duyên em đã lỡ, em trách ông Tơ hồng sao khéo trêu
Cứ đêm đêm tôi nằm tôi vuốt bụng, tôi gọi Trời
Xin ông thí bỏ cho tôi chút chồng
Tôi về làm lễ tế ông
Mổ con bò béo, ông cho tôi lấy anh chồng cho nó to
Bõ công tôi đi thuê chú lái mổ bò…
Anh nghiêng tai dưới gió, để em kể công khó cho anh nghe
Từ thuở anh đau ban cua, lưỡi đắng, miệng trắng cơm hôi
Công em đỡ đứng bồng ngồi
Bây giờ anh ở bạc trời nào để anh.
Anh nghiêng tai dưới gió,
Để em (Cho thiếp) kể công khó cho anh nghe
Từ thuở anh đau ban cua,
Lưỡi đắng, miệng trắng cơm ôi
Công em đỡ đứng bồng ngồi
Bây giờ anh ở bạc trời nào để anh.
Đối Đáp,Tang Chế,Cha Mẹ,Tinh Yêu Trai Gái,Tán Tỉnh,
Anh nghiêng tai cho em hỏi nhỏ, không dám hỏi to,
Hỏi anh tang chế cho ai?
Bịt cho thân phụ thì xé hai em bịt cùng.
- Thôi thì tang chế chịu chung,
Mũ rơm anh đội, áo thùng em mang.
Anh nay con trai Hải Phòng
Chạy tàu Phi Hổ vào trong Ninh Bình
Thấy em thấp bé mà xinh
Anh thuận nhân tình anh nắm cổ tay
Nắm rồi anh hỏi cổ tay
Ai nặn nên trắng, ai xây nên tròn?
(Có bản khác: Anh là con trai Hải Phòng
Chạy tàu phỉ hổ ở trong Ninh Bình
Thấy em duyên dáng tương xinh
Anh thuận nhân tình, anh nắm cổ tay
Nắm rồi khẽ lắc cổ tay
Anh hỏi câu này: có lấy anh không)
Anh mặc áo màu sơn nhiểu
Bước lên cầu tàu
Anh mặc áo màu sơn nhiểu
Bước xuống cầu củi
Anh mặc áo bâu thêu
Hiền thê ơi ở lại Nhà Neo
Anh về chốn cũ kẻo con mèo nhớ thương.
Anh muốn tìm nguồn nước trong
Nên đi ngược giòng Sông Cái
Hay vì bị bùa ngải
Nên anh bỏ bãi lên nguồn
Thuyền anh dù thuận gió đi luôn
Đến đầu Thác Ngựa cũng phải cuốn buồm trở lui
Thề xưa lời đã nặng lời
Anh cố xa em đi nữa
Nếu chẳng phải ý trời thời cũng khó xa
Quê Hương, Địa Danh, Tình Yêu Trai Gái, Thệ Nguyện,
Anh muốn tìm dòng nước trong
Nên đi ngược dòng sông Cái
Hay vì bị bùa ngải
Nên anh bỏ bãi lên nguồn?
Thuyền anh dù thuận gió đi luôn
Đến đầu Thác Ngựa cũng phải cuốn buồm trở lui
Thề xưa lời đã nặng lời
Anh cố xa em đi nữa
Nếu chẳng phải ý trời thời cũng khó xa
Anh đi em ở lại nhà
Biển sâu em lặn lội nuôi mẹ già đợi anh
Tinh Yêu Trai Gái, Tán Tỉnh, So Sánh, Thương Nhớ, Dặn Dò,
Anh muốn trông, anh lên Ba Dội anh trông
Một Dội anh ngồi, hai Dội anh trông.
Trống thu không ba hồi điểm chỉ,
Anh ngồi anh nghỉ, thở ngắn, than dài.
Trúc nhớ mai, thuyền quyên nhớ khách,
Quan nhớ ngựa bạch, bóng lại nhớ câu.
Anh nhớ em đây biết bao giờ được,
Đạo vợ chồng chẳng trước thời sau,
Trăm năm xin chớ quên nhau.
Anh muốn gần, em vẽ chước cho
Cầm một buồng cau, chai rượu, anh giả đò tới chơi
- Tay anh cầm chai rượu buồng cau
Đi ngã đằng sau thầy mẹ chê khó
Đi ngã cửa ngõ chú bác chê nghèo
Nhắm chừng duyên nợ cheo leo
Sóng to, thuyền nặng,
Chẳng biết chống chèo có qua không?!
Anh mong đưa đón em về
Nhưng thuyền thuê lái mượn
Sợ ông nhà nghề không để cho yên
Nói năng chi nữa thêm phiền
Như rạ chém xuống đất
Như mật ngọt rót vào tai
Bây chừ anh nỡ nghe ai
Bỏ em giữa chốn non đoài khổ chưa?
Anh mong tát biển cấy kê
Tát sông Bồ Ðề nhổ mạ cấy chơi
Bẻ que đo Trời
Đan lồng nhốt kiến
Thầy mẹ thương đến
Bắt voi coi giò
Thầy mẹ gả cho
Rước voi làm lễ
Anh đi làm rể
Che hai lọng vàng
Nhà anh thì ở giữa làng
Lấy vàng làm cột
Giạt bạc làm tranh
Cưa gỗ lim làm thành
Chẻ ngà voi làm lạt
Anh đặt chuyện hát
Nói láp em nghe,
Nhà anh cột nứa, kèo tre..
Anh may cho em một cái quần lãnh trắng
Cái chép tóc ngắn cái khăn nhiễu dài
Bây chừ em đã nghe ai
Một quần lãnh trắng một chép tóc ngắn một khăn nhiễu dài em trả lại đây
Anh làm thợ mộc khéo đã ra chi khéo
Đóng bức đố xéo đã ra chi tài
Răng không giơ cái lại chàng ra chắn mộng để thòi lòi mộng ra
- Anh đã đưa cái lại chàng ra chắn mộng
Mà thầy mẹ bên nhà khoát khoát khoan khoan
Để khi đi về móc áo, lỡ chừng treo khăn
Anh làm thợ mộc Thanh Hoa
Làm cầu làm quán, làm nhà khéo tay (khó thay)
Lựa cột anh dựng đòn tay
Bào trơn đóng bén nó ngay một bề
Bốn cửa anh chạm bốn dê
Bốn con dê đực chầu về tổ tông
Bốn cửa anh chạm bốn rồng
Trên thì rồng ấp, dưới thì rồng leo
Bốn cửa anh chạm bốn mèo
Con thì bắt chuộc, con leo xà nhà
Bốn cửa anh chạm bốn gà
Đêm thì nó gáy, ngày ra ăn vườn
Bốn cửa anh chạm bốn lươn
Con thì thắt khúc, con thì trườn ra
Bốn cửa anh chạm bốn hoa
Trên là hoa sói, dưới là hoa sen
Bốn cửa anh chạm bốn đèn
Một đèn dệt cửi, một đèn quay tơ
Một đèn đọc sách ngâm thơ
Một đèn anh để đợi chờ nàng đây
Anh là thợ mộc Thanh Hoa
Làm cửa làm nhà, cầu quán khéo tay.
Cắt kèo và lựa đòn tay.
Bào trơn, đóng bén, khéo thay mọi nghề.
Bốn cửa anh chạm bốn nghê,
Bốn con nghê đực chầu về tổ tông.
Bốn cửa anh chạm bốn rồng,
Trên thì rồng ấp, dưới thì rồng leo.
Bốn cửa anh chạm bốn mèo,
Con thì bắt chuột, con leo xà nhà.
Bốn cửa anh chạm bốn gà,
Đêm thì nó gáy, ngày ra ăn vườn.
Bốn cửa anh chạm bốn lươn,
Con thì uốn khúc, con trườn bò ra.
Bốn cửa anh chạm bốn hoa,
Trên là hoa sói, dưới là hoa sen.
Bốn cửa anh chạm bốn đèn,
Một đèn dệt cửi, một đèn quay tơ.
Một đèn đọc sách ngâm thơ,
Một đèn anh để đợi chờ nàng đây.
Anh là quân tử tài cao
Xin anh hãy họa bài "sao trên trời"
Nửa đêm thức dậy trông trời
Thấy sao bên bắc anh ngồi bên đông
Ai ơi thức dậy mà trông
Kìa ông sao Vượt với Sông Ngân Hà
Sao Rua trên bốn dưới ba
Nhị Thập Bát Tú cùng là Thất Tinh
Sao Hôm đứng có một mình
Sao Mai đủng đỉnh ra tình chơ ai!
Có Hôm mà chẳng có Mai
Kìa ông Sao Vượt chờ ai giữa trờI
Nam Tào Bắc Đẩu đôi nơi
Hai ông đứng đó, coi trời trị dân
Vậy nên thiên địa xoay vần
Chưa đến chập tối đã dần mọc ra
Mọc ra sa số hằng hà
Nghìn vạn ức triệu biết là bao nhiêu
Tối trời trong rõ càng nhiều
Trời sáng trăng tỏ ra điều sao thưa
Anh là con ông nào bà nào
Nói lên một tiếng cho má đào chào anh
- Anh là con ông cả
Cháu ông xã trong làng
Con ông vua Vũ Đế
Cháu ông Ngọc Hoàng
Cầm kỳ thi họa lên thượng đàng cỡi hạc chơi tiên.
Anh là con trai út ở nhà
Anh đi kén vợ đằng xa quê người
Thấy em đẹp nết, đẹp cười
Đẹp người, đẹp nết lại tươi răng vàng
Vậy nên anh gởi thư sang
Một lòng đã quyết lấy nàng mới thôi.
Anh là con trai nhà nghèo
Nàng mà thách thế anh liều anh lo
Cưới em anh nghĩ cũng lo
Con lợn chẳng có, con bò thì không
Tiền gạo chẳng có một đồng
Thiên hạ hàng xứ cũng không đỡ đần
Sớm mai sang hiệu cầm khăn
Cầm được đồng bạc để dành cưới em
Ba hào anh để mua tem
Gửi thư mời khắp anh em xa gần
Trăm năm kết ngãi châu trần
Nhớ ngày nên lứa giao loan với mình
Họ hàng ăn uống linh đình
Cả tỉnh Hà Nội đồn mình lấy ta
Hào tư anh để mua gà
Sáu xu mua rượu, hào ba đi tàu
Bẩy xu mua lấy trăm cau
Một hào mua gói chè tầu uống chơi
Một hào cả đỗ lẫn xôi
Một hào gạo tẻ với nồi rau dưa
Anh ngồi anh tính cũng vừa
Cưới em đồng bạc chẳng thừa một Xu
Nàng mà thách thế anh liều anh lo
Cưới em anh nghĩ cũng lo
Con lợn chẳng có, con bò thì không
Tiền gạo chẳng có một đồng
Thiên hạ hàng xứ cũng không đỡ đần
Sớm mai sang hiệu cầm khăn
Cầm được đồng bạc để dành cưới em
Ba hào anh để mua tem
Mời khắp thiên hạ anh em xa gần
Thiên hạ hàng xứ đồn ầm
Sơn Tây Hà Nội đồn mình lấy ta
Một hào thì để mua gà
Bảy xu mua rượu, hào ba đi tàu
Sáu xu mua lấy trăm cau
Hào tư mua gói chè tàu uống chơi
Sáu xu gạo nếp thổi xôi
Với một xu mỡ và mười xu dưa
Cưới anh đồng bạc cũng vừa
Tính đi tính lại vẫn thừa ba xu
Anh là con trai Nam Sang
Nước lớn ngang đàng, vác đấu đi đong
Anh đong tỉnh Bắc tỉnh Đông
Trở về anh lại đi đong tỉnh Đoài
Tỉnh Bắc giá thóc mười hai
Tỉnh Đông mười tám, tỉnh Đoài hai mươị
Anh là con trai Bắc Ninh
Cửa nhà sung túc sinh linh trên đời
Đá hoa anh để một nơi
Đá tảng anh để trên đời phô phang
Cái cột anh đúc bằng vàng
Trước cửa có bốn cây thông
Trước cửa có bốn cây thông
Đằng sau anh chạm sân rồng anh chơi
Nhà anh rước Phật trên trời
Bố mẹ anh đẻ được mười anh em
Chín anh thi đậu giải nguyên
Còn anh là Út cho nên ở nhà
Anh cả là quan thám hoa
Anh Hai quan trạng anh ba tú tài…
Anh lui về sửa cậy mối dong
Trầu mâm rượu hũ đẹp lòng mẹ cha
Kể từ ngày mẹ đẻ con ra
Mem cơm trún sữa lớn mà từng ni
Em nghe anh mà bỏ ra đi
Thất hiếu với phụ mẫu, tội ni ai đền?
Anh kia đi ô cánh dơi,
Để em cắt cỏ mồ hôi ướt đầm
Có phải đạo nhân ngãi vợ chồng
Thì đem ô xuống cánh đồng mà che
Cây hàn the lá hàn the
Ước gi ô ấy được che đầu nầy!
Anh kia áo trắng lòa lòa
Sao anh không bảo mẹ già nhuộm thâm
Áo ấy được tay em cầm
Em nhuộm màu tím, màu thâm, màu vàng
Vạt cả em nhuộm màu vàng
Vạt con màu tím
lại càng thêm xinh
Đôi nách em kết chữ tình
Chữ loan chữ phương, chữ mình chữ em
Ra đường già trẻ cùng khen
Khen nền màu nhuộm, lại nền cành hoa
Trước là khen mẹ khen cha
Sau khen ông bà khéo kén nàng dâu
Anh kia thợ mộc thợ nhà
Hỏi anh đục một trăm lỗ anh đục đầu vào lỗ mô
- Tôi làm thợ mộc đục nhà
Đục cột đục kèo đục xuyên đục trính
Muốn lắp thì tôi phải đục lỗ xà
Sẵn cái đà tôi đục luôn lỗ mẹ lỗ con!
Anh kia lịch sự đi đàng
Mời anh hãy ghé vào hàng nghỉ ngơi
Tay nâng chén rượu toan mời (xơi)
Tay gạt nước mắt thiếp ơi chàng về
Chàng về thiếp cũng như mê
Thiếp ở chàng về thiếp nghĩ làm sao
Đôi bên Đông liễu Tây đào
Dạ sầu ngao ngán làm sao bây giờ
Anh hỏi em, không hỏi chi nghề kinh nghề sử
Không hỏi câu chữ uớ nàng
Hỏi cái áo em bận mấy đàng chỉ may
- Buổi nhỏ em có học nghề may
Cắt ra cái áo đủ tay đủ hò
Dài ngắn thì có thước đo
Luồn khuy nách chỉ cho hai đàng
Bốn đinh bốn chéo rõ ràng
Luồn khuy luồn nách hai mươi đàng chỉ may
Anh hỏi em một vật chung thân
Mấy câu chơi nguyệt, mấy lần sinh thai
Đẻ không đặt thứ một lại thứ hai
Em mà đối đặng cái tài em cao!
- Hoàng hậu xưa vốn thật con trời
Đẻ con xấu, lật đật dời thứ hai
Cho nên tổ phu lưu lai đời này
Em mà đi bói cầu thầy
Coi trong số kiếp
Chín tháng mười ngày sinh thai!
