Home T́m Ca Dao Diễn Đàn T́m Dân Ca Phổ Nhạc T́m Câu Đố T́m Chợ Quê Góp Ư Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 

 

 

Trò chơi dân gian

Tṛ chơi dân gian - thế giới tâm hồn trẻ thơ

Nguồn Vietbao.vn

Tags: rồng rắn lên mây, sự nhanh nhẹn, nhảy ḷ c̣, tṛ chơi, dân gian, có thể, trẻ em, tâm hồn, đă từng, hàng, người, bài, ṿng, VN

Chơi chuyền

Mỗi người chúng ta ai cũng đă từng là một đứa trẻ và đă từng chơi những tṛ chơi của trẻ. Những ṿng quay của con quay (chơi cù) hay những bước nhảy ḷ c̣ của tṛ chơi ăn quan... tất cả như một bức tranh sinh động của cuộc sống.

Những điệu nhảy mềm mại, những cánh diều bay nhè nhẹ trên cao như đưa văn hóa VN đến khắp năm châu.

Tṛ chơi trẻ em VN thường bắt nguồn từ những bài đồng dao, một thể loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu đơn giản gieo vần một cách thoải mái, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp lại không dứt.

Chơi chọi gà là một trong những thú chơi được trẻ em thích thú v́ không chỉ nó là con vật gần gũi với đời sống của trẻ mà nó c̣n mang ư nghĩa như một chiến binh khát vọng chiến thắng:

“Con gà cục tác cục ta/ Hay đỗ đầu hè hay chạy rông rông/ Má gà th́ đỏ hồng hồng/ Cái mỏ th́ nhịn, cái mồng th́ tươi/ Cái chân hay đạp hay bơi/ Cái cánh hay vỗ lên trời gió bay”.

Hay bài đồng dao của tṛ chơi ô ăn quan: “Hàng trầu hàng cau/ Là hàng con gái/ Hàng bánh hàng trái/ Là hàng bà già/ Hàng hương hàng hoa/ Là hàng cúng Phật...”. V́ đặc tính của tṛ chơi rất đơn giản, chỉ là những ḥn sỏi được rải trên nền đất và khi chơi phải đếm từng ḥn sỏi một nên nó là tṛ chơi hiền lành, không đ̣i hỏi nhiều lắm vào trí tuệ, sức lực nhưng lại yêu cầu tính kiên nhẫn nên người chơi chủ yếu là các em gái.

Rồng rắn lên mây là tṛ chơi gắn với đồng dao nhằm rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo, phát huy tinh thần đoàn kết, tôn trọng kỷ luật và khả năng đối đáp, có liên quan đến nghi thức cầu mưa của cư dân nông nghiệp: “Rồng rắn lên mây/ Có cây núc nắc/ Có nhà khiển binh/ Hỏi thăm thầy thuốc có nhà hay không...” .

Đồng dao được cấu trúc theo một lôgic riêng, đôi khi không có nghĩa ǵ cả, nhưng bằng tư duy liên tưởng, trẻ em vẫn có thể nhập vào câu hát để dẫn đến những kết cục bất ngờ: cái ngược đời, cái phi lư, lại có thể chấp nhận v́ đấy là bài hát của trẻ em.

“Cây mốt, cây mai, lá trai, lá hến, con nhện chăng tơ, quả mơ có hạt...” là bài đồng dao mà các cô bé thường hát để chơi chuyền. Đây là tṛ chơi chủ yếu dành cho bé gái, dụng cụ là một quả bóng (có thể được thay bằng một ḥn đá hoặc quả ổi xanh) và 10 que tre được vót tṛn (có thể thay bằng đũa).

“Cút ca cút kít/ Làm ít ăn nhiều/ Nằm đâu ngủ đấy/ Nó lấy mất cưa/ Lấy ǵ mà kéo...” là bài đồng dao của tṛ chơi quay (cù) cũng được trẻ em yêu thích. Ta có thể bắt gặp những đứa trẻ túm năm tụm ba, bỏ quên hết nhọc nhằn của cuộc sống, những bài học khó để cuốn theo ṿng xoáy của những con quay.

Từng ṿng, từng ṿng xoay tít, vui thú với những cú đánh lắc bổ nhào trúng quay của đối phương, cuộc sống của chúng dường như chỉ có vậy. Con quay được tiện hay đẽo bằng gỗ, h́nh giống quả ổi; tuỳ theo từng địa phương, dân tộc mà con quay có thể có hoặc không có núm (c̣n gọi là tu) ở phía trên.

Bên dưới thân quay có “chân” làm bằng gỗ hoặc bằng đinh h́nh chóp nón hoặc không có “chân”. Khi chơi, các em quấn dây một ṿng quanh tu, sau đó quấn dần xuống thân. Kẹp đầu dây c̣n lại có nút thắt vào giữa hai ngón tay để giữ dây, sau đó vung tay liệng hoặc bổ quay rơi xuống đất. Lúc này, theo quán tính con quay sẽ quay tít, gần như đứng yên (ngủ), sau đó các em khác ra bổ quay hoặc cứu quay và xác định người thắng cuộc.

 

Rồng rắn lên mây
Tṛ chơi dân gian có nhiều thể loại phù hợp với các sở thích, cá tính khác nhau của nhiều đối tượng người chơi như sôi nổi, điềm đạm hay trầm tĩnh. Mỗi tṛ lại có một quy luật riêng, mang những sắc thái khác nhau khiến trẻ em chơi suốt ngày mà không thấy chán.

Rồng rắn lên mây, cướp cờ... là tṛ chơi nhằm rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo, phát huy tinh thần đoàn kết, tôn trọng kỷ luật và khả năng đối đáp.

Đẩy gậy lại có nhiều nét tương đồng và gần gũi với môn thi đấu vật hay chọi trâu của người lớn.

Tṛ kéo co cũng thể hiện tinh thần thượng vơ, rèn luyện thể lực và sự nhanh nhẹn, khéo léo.

Đánh đáo, chơi chuyền, chơi ô ăn quan lại rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo cá nhân, khả năng tính toán, phán đoán chính xác. Từ chỗ ganh đua mang tính chất tượng trưng, dần dần các tṛ chơi trở thành những cuộc thi tài, thi khéo, các cuộc thi đấu thể thao như bi sắt, nhẩy ngựa, đá cầu...

Tṛ chơi dân gian chủ yếu dành cho trẻ em ở các vùng nông thôn nên cái tên cũng giản đơn, nôm na như tên thằng Tí, con Na, thằng Ốc, cái Hến vậy: nào là đánh đáo, đánh quay, nào là đi cà kheo, nổ pháo đất...

Hơn nữa, các tṛ chơi dân gian VN thường giản tiện, không cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, dễ làm, chủ yếu lấy từ trong tự nhiên, thậm chí chỉ là cái gậy, ḥn đá, ḥn bi chúng có thể nhặt trong vườn, dưới ruộng là có thể lập được một hội chơi.

Người chơi thường là những trẻ chăn trâu lê la túm tụm ngoài băi cỏ, ngoài việc vui đùa, rèn luyện thân thể, c̣n thể hiện nỗi khát khao chiến thắng tiềm ẩn trong mỗi đứa trẻ.

PGS.TS Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học VN cho rằng: “Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những tṛ chơi. Tṛ chơi dân gian không đơn thuần là một tṛ chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả một nền văn hóa dân tộc VN độc đáo và giàu bản sắc. Tṛ chơi dân gian không chỉ nâng cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển khả năng tư duy, sáng tạo, sự khéo léo mà c̣n giúp các em hiểu về t́nh bạn, t́nh yêu gia đ́nh, quê hương, đất nước.

Trẻ em ở một xă hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng trống để chơi cũng là một thiệt tḥi. Thiệt tḥi hơn khi các em không được làm quen và chơi những tṛ chơi dân gian của thiếu nhi thuở trước - đang ngày càng bị mai một và quên lăng, không chỉ ở các thành phố mà c̣n ở cả các vùng nông thôn, nơi mà đang dần bị đô thị hóa mạnh mẽ. V́ thế giúp các em hiểu và t́m về cội nguồn với những tṛ chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.

Theo Văn hóa

Việt Báo

T́m hiểu: rồng rắn lên mây, sự nhanh nhẹn, nhảy ḷ c̣, tṛ chơi, dân gian, có thể, trẻ em, tâm hồn, đă từng, hàng, người, bài, ṿng, VN

 

 

 

Tṛ Chơi

 

 

Những lễ tục thi dân gian

 

- Chơi đu

  - Thi đồ xôi và thổi cơm

- Chọi gà

Nghệ thuật trong nặn ṭ he - Thi thổi cơm và giữ trẻ

- Cờ người

- Thi dệt vải ở cầu Lim

- Kéo co

Tết vui với xổ Cổ nhơn - Thi thả chim

- Ðánh roi múa mộc

Thú chơi tổ tôm ngày Tết - Thi diều sáo

- Ném cầu

Tṛ chơi ngày tết ở Huế xưa - Thi chọi gà

- Tập tầm vông

Tṛ chơi Dân gian mà trí tuệ - Thi thơ

- Nu na nu nống

- Thi dưa hấu

- Tùm nụ tùm nịu

- Thi Vật

- Thả đỉa ba ba

- Thia la thìa lảy

 - Tṛ Chơi Dân Gian Hà Nội 1
 - Tṛ Chơi Dân Gian Hà Nội 2
 - Hội Vật Liễu Đôi
 - Tṛ Chơi đu bay
 - Trường Đấu Hổ Quyền
 

Từ các trang mạng khác

Việt Nam Cây Đa Nét Đẹp Việt Trang Dân Gian
   

Trò chơi dân gian

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Kỹ Thuật Truy Tầm

Hoàng Vân

Sưu tầm Nhạc Dân Ca

Julia Nguyễn
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 03/24/16