Home Tìm Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
 Cây mù u
(Balsamia Inophyllum Loureillo)

Nguyễn Quý Định
21 tháng 5 năm 2004
 
Ong  bầu  vờn  đọt  mù   u
Lấy  chồng  chi  sớm,  tiếng  ru  càng  buồn..
 
Tôi  đã  từng ngồi dưới  bóng cây  mù u  ở cái  xứ khỉ ho cò gáy nầy, nên  rất   thấm thía cái hay cái đẹp của câu hát dân-gian do một thi-nhân đồng quê nào đó ở Việt Nam. Trong kho tàng của làng mạc Việt Nam, chúng ta mỗi người mỗi hoàn cảnh kinh-tế địa lý đều có kỷ niệm một cây nào  đó, dưới rặng trâm bầu, cây đa đầu làng, ngã 3 cây gáo, quán cây trâm, cây phượng bên sông, dưới nhánh  cây bần, trên đồi sao, hoa tím bằng lăng, café  cây bàng, lộ hoàng-hoa,...Riêng tôi cây mù u  đã nhiều lần  đưa tôi vào một  vùng trời kỷ niệm  thời thơ ấu.
 
Các bạn chắc còn nhớ hồi khoảng 45-55, chúng ta  còn đi học.Xuân đi học coi người hớn hở.  Gặp cậu Thu đi  ở giữa  đàng. Hỏi rằng sao quá vội  vàng. Trống kia chưa đánh đến trường làm chi ?Thế là chúng ta ngồi xề gần chị mua gánh bán bưng, kêu một dĩa bánh bèo bì mở hành đậu xanh..Chị bán hàng múc cho ta vài cống  nước mắm làm sẵn, chan  lên đĩa bánh ngon lành.
 
Cái cống nước mắm đó làm bằng  trái  mù ụ cắt ngang 1/3 và xuyên qua bằng 1 cọng tre để ta cầm, khi nào lạt, ta tự động lấy cái cống mù u múc thêm nước mắn..Những buổi trưa hè, nghe bà bán dầu mù u, tay quảy tay xách rao ai  mua  dầu  mù  u  hôn ?
 
Mẹ tôi thường mua dầu mù u để dành xứt ghẻ cho tôi! Nhớ khi còn bé bà ngoại tôi  còn sống, làm bà thầy thuốc nam, thường kêu  tôi đi lượm trái mù u  về làm thuốc. Bà tôi nói: mầy đi lội ao lội sình, chùm bao ghẻ hờm, để ngoại đốt nguyên  trái  mù u, tán xức cho con. Vậy mà ghẻ gì cũng hết. Thời Nhật  đảo-chánh tây, Annam ta làm gì có thuốc men gì..Thật là. quê hương anh nghèo  lắm  em  ơi !
 
Cây mù u tên khoa-học là  Balsamia Inophyllum Loureillo, còn gọi là cây Hồ đồng.Theo tài liệu Cây cỏ rừng ngập mặn của  chuyên gia lâm-học xứ Camau. Cây mù u có thân gổ lớn, có thể cao đến 20m, và đường kính 80cm, dáng đẹp và tàng xanh lục, có mủ (oleoresin) xanh dợt. VN  có 2 loại mù u tía và mù u trắng. Lá đơn, mọc đối, phiến nguyên, hình trứng, láng và dầy. Hoa trắng pha vàng cam, thơm, tạo thành chùm 6-10 hoa, ở nách lá, đầu cành.Trái có nhân cứng, tròn, đường kính 2,5cm,1 hột, có mầm lớn, chứa nhiều dầu, không phôi nhủ. Ở VN,cây mọc những vùng ven biển từ Kiến-An, Quảng-Ninh, đến Quảng-Bình, Huế, Đồng-Nai, Miền tây,.Tại U-Minh, cây trồng 55 năm , đường kính thân đến 55cm.
 
Trên thế giới, cây  mù  u  phân  bố ở những vùng đất hoang gần biển trải dài từ Phi-Châu, Ấn-Độ, Sri Lanka, Thái-Lan, Việt Miên Lào, nam Trung-Quốc, Hải-Nam, Đài Loan, Phi Luật-Tân, Indonesia, Úc và những Quần Đảo nam Thái-Bình-Dương, Nam Mỹ. Ở Hawaii, có những con đường trồng toàn cây  mù u, hoa trái rụng  dầy đường. Dân Hawaii, nhặt hột già về, đánh bóng nhuộm đen, nâu, xỏ xâu thành chuổi bán cho du-khách. Hạt mù u có tỹ lệ dầu khá cao: 50-60%, gồm 2 chất: Hypericin, Pseudohypericin..có thể dùng trong kỹ nghệ và y-tế. Tôi còn nhớ hồi  1945, tôi đã từng đốt đèn học bằng  dầu  cá, và  dầu  mù u
 
Những kỷ niệm trong dân gian về cây mù u cũng được nhắc nhiều trong  tiếng hò, tiếng ru, hay  câu đùa  dí  dỏm
 
Cây  mù  u  lá  mù  u
Vợ  chồng  cắng  đắng  thằng  cu  làm  hòa.
 
 
 Dưới thời vua Tự Ðức để lại chiến công hiển hách, quân Pháp từ Thuận An tiến về Kinh thành Huế, bị quân triều đình mai phục bất thình lình đổ trái mù u ra mặt đường, giặc Pháp bị bất ngờ đạp trên trái mù u té, phục quân đổ ra đánh chém, giặc Pháp thua chạy dài, các hàng cây mù u xanh tươi của Xã Tắc còn đó, gợi lại niềm tự hào dân tộc đã chiến thắng quân xâm lược.
 
Văn Thánh trồng thông
Võ Thánh trồng bàng
Ngó vô Xã Tắc hai hàng mù u.
 
Riêng tôi, cây  mù  u đã  để  lại  vết  tích  trên  da thịt tôi, nó đã  giúp ngoại tôi  hàn gắn được những vết  nức nẻ để ngày hôm nay  tôi được thành nhân. Nhưng  trong tôi vẫn còn một nổi buồn man mác. những vết thương trên quê hương xứ sở không biết bao giờ mới được  lành lặn.../.

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui lòng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những gì liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 10/19/17