Home T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
   

Con c̣ mà đi ăn đêm

GS Trần Văn Chi

Phải giữ tấm ḷng cho trong sạch

Quốc Văn Giáo Khoa Thư (QVGKT) lớp Dự Bị bài số 39 là bài học thuộc ḷng Bài ca dao: "Con c̣ mà đi ăn đêm". Xin trích: 

"Con c̣ mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống aọ 
Ông ơi ông vớt tôi nao !
Tôi có ḷng nào, ông hăy xáo măng.
Có xáo th́ xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau ḷng c̣ con".

Bài học thuộc ḷng, mà "thuở c̣n thơ" , hai buổi đến trường . . tuổi trẻ của học tṛ chúng tôi thường ê a, v́ đây là bài ca dao, thể lục bát, dễ thuộc, dễ nhớ.

Năm mươi năm, nay đọc bài xem như mới ngày nào, đầu c̣n hớt tóc móng ngựa (, mang cái cặp đệm (2) tung tăng đến trường làng, xa trên 5 cây số. Tuổi của chúng
tôi mà có được "ba chữ" bỏ trong bụng, đọc được truyện Phạm Công Cúc Hoa, Thạch Sach Chém Chằng, hoặc viết được tờ đơn xin phép làng cho đám giỗ (3) là quư hơn vàng. Thuở nhỏ thích lật sách để coi h́nh, nhiều khi thích hơn là đọc nữa.

Trong bộ QVGHKT, mỗi bài đều có một cái h́nh minh họa cho nội dung bài học. H́nh trong QVGKT vẽ đơn giản, chơn phương, in theo kiểu tranh khắc trên gỗ . (Nay th́ kỹ
thuật in đă qua thời kỳ Typo, chữ đúc bằng ch́, h́nh làm bằng cliché đến thời in kỹ thuật offset hiện đại bốn màu). Họa sĩ vẽ h́nh con c̣ đậu trên cành tre, cành mềm như sắp gẫy, vẽ ủ rủ như sắp rớt xuống ao, mặt nước ao êm đềm cảnh đêm tối vào mùa thu thảm năo...

H́nh ảnh và sáu câu thơ lục bát nh́n và đọc lại mới thấy thương cho thân phận con c̣. Con c̣ trong mắt của người ḿnh, theo dân giả, hay theo thi nhân . . . là h́nh
ảnh người mẹ VN . Thân c̣ lặn lội là hiện thân người mẹ quê tần tảo một nắng hai sương vất vả đêm ngày để nuôi con . . . .

H́nh ảnh người mẹ VN càng tuyệt diệu biết bao khi chúng ta đang sống ở Hải Ngoại, tại đây ta biết được thế nào là người mẹ Hoa Kỳ , người mẹ Mễ Tây Cơ hay người mẹ Tây mẹ Đức ở bên trời Âu. Quả thật bà mẹ VN của chúng ta tuyệt vời và nói như
thế không có ǵ là cường điệu cả.

Ta hăy đọc lời của tác giả trong QVGKT phần đại ư sau đây -- Xin trích : " Bài này mượn chuyện con c̣ mà ngụ ư luân lư rất cao. Con c̣ sa xuống nước, người ta bắt
được sắp đem làm thịt, mà nó vẫn xin nấu bằng nước trong, để cho chết cũng được trong sạch. Cũng như người ta nghèo khó đi làm ăn lỡ sa co thất thế, bị phải tai nạn, nhưng bao giờ cũng giữ lấy tấm ḷng trong sạch, không làm ǵ ô uế ". Hết trích.
Con c̣, người mẹ luôn luôn sống v́ đàn con và chết cũng v́ đàn con :

"Có xáo th́ xáo nước trong,
Đừng xáo nước đục đau ḷng c̣ con."

Bài luân lư, ẩn du qua h́nh ảnh con c̣, QVGKT dạy cho học tṛ bài học có giá trị muôn đời. Ở chúng ta, mỗi người một hoàn cảnh, một vị trí trong xă hội, mỗi người ai cũng có h́nh ảnh người mẹ mà ḿnh trân quư :

Mẹ của Thầy Tử Lộ, mẹ của vua Tự Đức, bà mẹ quê trong tác phẩm của Phạm Duy, bà mẹ của Y Vân trong bài Ḷng Mẹ, dù mẹ của bạn hay mẹ của tôi tất cả như nhau nào có phân biệt mẹ của vua, mẹ của quan, mẹ giàu me.. nghèo...

Thuở nhỏ, cuối tháng, cuối tam cá nguyệt hay cuối năm tôi đem sổ học bạ hay sổ điểm, sổ danh dự về cho mẹ tôi kư, mẹ tôi kư quằn quèo có lúc kư chữ thập... Mẹ
tôi là như thế nhưng thương con vô bến bờ lo cho con đến khi chết. Nhớ lại, sau này tôi đă thành danh, đi xe hơi có người lái, nhà ở có người hầu nhưng tôi vẫn thích được mẹ tôi nâù cho tôi ăn, thích ngủ với mẹ mỗi khi về quê ! ! ! 

Người mẹ VN chúng ta ai ai và lúc nào cũng muốn "giữ tấm ḷng trong sạch " và đó là bài học sống mà tôi ấp ủ, mang theo trên bước đường lưu lạc. Nay th́ mẹ đă qua đời, ở tuổi 92, tuổi thượng thọ...
Ngày lễ tang mẹ trên bàn thờ tôi chưng cặp đèn cầy nhỏ để mừng cho mẹ đă thượng tho.. Tôi nói lời "mừng vĩnh biệt" trước lúc di quan, trước hằng trăm thân quyến bạn bè và gia đ́nh mà nước mắt ràng rụa, nghẹn ngào . . . 

Đọc lại bài con c̣ mà đi ăn đêm với ư nghĩ luân lư, lời dạy của mẹ phải giữ lấy tấm ḷng cho trong sạch như tưởng nhớ đến mẹ tôi và mẹ của những người không may không c̣n me..

Nhân mùa Vu Lan đọc lại QVGKT, h́nh ảnh con c̣ gợi tôi nhớ mẹ biết dường nàọ
Mừng cho ai c̣n mẹ Và xin chia xẻ nỗi đau những ai mất me.. 

Hăy v́ mẹ mà mỗi người chúng ta phải giữ tấm ḷng cho trong sạch. 
Mùa Vu Lan nơi xứ người.

Ghi chú: 
( Hớt tóc ngắn, gần như cạo trọc phía trước cao hơn phía sau giống như h́nh cái móng ngựa.
(2) Cặp học tṛ xưa dùng đựng sách vở để ôm đi học, giống như cặp da ngày nay nhưng làm bằng cỏ đệm chỉ có ở miền Nam, loại đệm dùng để đan nớp. 
(3) Thời xưa ở trong làng muốn làm đám giỗ phải làm đơn xin phép.

 

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 10/19/17