| |
Hội đánh cá thờ
Ở kẻ Gáp (xă Tứ Xă - Phong Châu, Phú Thọ), vào tối 11
tháng Chạp ta, dù trời b́nh thường hay mưa gió rét buốt,
dân làng vẫn kéo nhau ra g̣ Đồng Đậu, mang nơm, mang
dập, thuyền lưới, chờ tới lúc tiếng chuông chùa Tổng đổ
xong ba hồi âm vang báo hiệu, ông chủ tế hô lớn: "Dân
làng ta xuống đánh cá thôi!". Mọi người ùa xuống láng
(hồ, đầm) đánh cá. Số người đổ xuống mỗi lúc một đông,
nước dềnh lên có khi tới thắt lưng. Không khí đánh bắt
cá huyên náo, vui vẻ. Người trên bờ, kẻ dưới nước đều ḥ
reo. Người xua cá, người đập cá, tạo nên không khí ngày
hội thật tưng bừng, náo nhiệt. Ai cũng mong đánh được
con cá thật to để được chọn làm cá tŕnh thánh. Hội đánh
cá kéo dài khoảng hai canh (bốn giờ đồng hồ). Chuông
chùa Tổng lại gióng giả ba hồi thu quân. Tất cả "đoàn
quân đánh cá" hối hả kéo nhau trở lại g̣ Đồng Đậu. Mọi
người đều bày cá bắt được ra cho làng chọn lấy hai con
cá chép to nhất, béo nhất. Một con được mổ n_, nướng
chín để sáng hôm sau (12 tháng chạp) tế thần. C̣n một
con lấy bẹ chuối ép lại, ngoài đắp đất, vùi trấu cho
chín nục, dùng cho tiệc cầu xuân ngày mồng 10 tháng
Giêng.
Làng Đào Xá (Tam Thanh) mở hội đánh cá thờ vào ngày 28
tháng Giêng. Lệ bắt buộc là sau khi bắt đủ 28 con cá
chép to xấp xỉ nhau th́ đem lên đền để nguyên cả con mà
kho. Cá chín, bày lên bàn thờ cúng khấn, sau đó hạ cỗ
chia phần cho mọi người ăn tại sân đền lấy may.
Nhưng vui nhất và không khí hội lễ kéo dài có lẽ phải kể
tới hội kéo bạ bắt cá của đồng bào Mường xóm Lá, xă
Thạch Kiệt (Thanh Sơn). Vào Tết Nguyên Đán, sau hai ngày
ăn Tết ở nhà, sáng mồng ba, dân bản gọi nhau, giục nhau
ra vực Sặc gần làng. Tới đây, họ chia nhau, người lội
nước, người trên mảng, dùng tay, dùng gậy, đập té nước
làm cho cá hoảng hốt đâm chui vào bạ. Người trên bờ ai
vào việc ấy: người chặt cây, bẻ lá, người chẻ lạt, bắc
sàn sạp n_ trên băi cỏ b́a rừng, sửa soạn nơi cầu lễ
mừng Xuân mới vào ngày hôm sau - mồng bốn Tết. Đoàn
người xua cá một hồi lâu th́ kéo nhau lên bờ nghỉ lấy
sức, chuẩn bị kéo bạ lên bờ.
Một hồi chiêng âm vang khu rừng, tiếp theo là tiếng ḥ
reo của cả dân bản. Đó là lúc kéo bạ lên băi, cá trong
bạ trông lấp lánh như bạc của trời, nước trao cho dân
bản cúng thần. Ai cũng thấy vui v́ tự thấy trong thành
quả chung ấy có phần ḿnh, chắc chắn cả bản năm nay sẽ
giàu có, "ló" (lúa) nhiều, thịt lắm. Các già làng được
mời ra chọn cá. Những con to nhất, tươi, khỏe nhất được
giữ lại, thả vào giỏ thưa nuôi đến hôm sau mới dùng vào
hội. C̣n lại, tất cả loại vừa và nhỏ đều chia cho mọi
người mang về nhà làm cỗ cúng gia tiên, đây là quà đầu
xuân của bản làng cho, lấy may.
Nguồn tin: Saigonnet
|
